Một đặc tính rất quan trọng của mỗi người cần phải có là chữ tín. Phải hiểu chữ tín ở một nghĩ rộng lớn, không đơn giản là một lời hứa mà gồm cả những lời nói của mình hằng ngày, gồm những việc làm của mình hằng ngày.

Chữ tín tạo sự tin tưởng lẫn nhau để cùng nhau thực hiện một việc nào đó nếu có nhu cầu làm việc chung. Tất cả mọi công việc, từ làm ăn thương mại đến hoạt động xã hội, để đạt được hiệu quả, những con người tham dự vào tiến trình đó cần có chữ tín ngoài cái khả năng để hoàn thành công việc.

Người xưa có câu “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” để nói lên tính quan trọng của lời nói của một người bởi lời nói đó có thể nguy hiểm đến xã hội, có thể không thực hiện được cho chính người nói câu nói đó và từ đó chữ tín ở cá nhân đó không còn có giá trị. Nói đã quan trọng thì huống gì là viết. Khi chữ viết đã đặt xuống mà đưa lên mạng xã hội thì chữ viết đó sẽ không bao giờ xóa được. Chủ nhân của bài viết đó có thể xóa ở trang mạng của mình, nhưng người khác đã chụp lại thì cho dù có xóa thì vẫn không xóa được từ những người khác chụp lại. Cho nên trước khi nói câu gì, hứa một vấn đề gì, bạn cần phải suy nghĩ cho thật kỹ, tự hỏi với chính mình là mình có khả năng và có dám thực hiện lời mình nói ra hay chăng? Chỉ khi nào bạn thành thật trả lời câu hỏi đó thì bạn mới hứa, mới nói cho mọi người nghe.

Nhiều người dùng mạng xã hội và phát biểu những câu nói theo cảm tính của mình và để rồi câu nói đó đánh giá được Con Người với chữ tín của cá nhân đó ra sao. Chẳng hạn như một cô nào đó hứa là sẽ ăn chất đại tiện của tất cả mọi người trên mạng xã hội FB nếu Biden thắng cử tổng thống năm 2020. Đây là một lời hứa mà ai cũng thấy được sự ấu trĩ của nó và chỉ là lời hứa suông, không có giá trị. Thứ nhất một con người sẽ không bao giờ ăn được chất đại tiện của người khác. Nếu là chó thì có thể hiểu được bởi có một số loài chó ăn chất đại tiện của những con chó khác. Thứ hai nói lên trình độ suy tư của cá nhân đó quá thấp và có tính cờ bạc cho nhân phẩm, nhân cách của chính mình. Một người có sự tự trọng, xem nặng chữ tín thì sẽ không bao giờ đem kết quả bầu cử (ngoài khả năng kiểm soát của bản thân) để hạ chính nhân phẩm của mình xuống bùn, ngoại trừ cá nhân đó không đặt nặng nhân phẩm, nhân cách cho chính mình là quan trọng.

Một cá nhân nữ khác hứa là sẽ cỡi truồng chạy trên phố Bolsa ở Nam Cali nếu Biden thắng cử tổng thống. Điều này có thể thực hiện được nếu cá nhân đó có chữ tín. Và nếu thực hiện thì cái giá phải trả là sẽ bị đưa ra tòa về tội thuần phong mỹ tục mà luật của tiểu bang hay thành phố đưa ra.

Một người khác ở Pháp, tù nhân lương tâm, tuyên bố là sẽ bỏ mạng xã hội FB nếu Biden thắng cử tổng thống. Điều này dễ thực hiện tuy nhiên đến giờ phút này, cá nhân đó chẳng bao giờ thực hiện lời nói đó.

Cả ba người Việt bên trên đã không uốn lưỡi bảy lần, suy nghĩ thật sâu để viết những giòng chữ trên FB và từ đó, họ không bao giờ thực hiện những gì họ đã nói. Họ hoàn toàn mất chữ tín ở chính bản thân họ và họ chẳng hề biết mắc cỡ trước sự mất chữ tín đó. Đây chính là những con người có nguy cơ làm hại đến xã hội bởi chính họ không có sự tự trọng — từ đó họ có thể làm bất cứ chuyện gì, cho dù là gian ác làm hại đến xã hội họ sẵn sàng làm.

Lời nói phải đi đôi với việc làm thì mới tạo được sự tin tưởng của người khác. Từ sự tin tưởng đó thì sự giao tế, làm việc với nhau mới có thể xảy ra. Tuy nhiên một lời hứa dù từ một người có đủ chữ tín, không bao giờ lừa gạt người khác, vẫn có thể không thực hiện được lời hứa đó vì hoàn cảnh thời gian và không gian không cho cá nhân đó điều kiện để thực hiện lời hứa.

Thí dụ 1: bạn nhận lãnh trách nhiệm điều hành buổi họp. Trước giờ họp một tiếng, bạn bị bệnh phải vào nhà thương. Trường hợp này bạn thất tín nhưng vì hoàn cảnh cho nên sự thất tín có thể chấp nhận.

Thí dụ 2: Bạn chấp nhận thực hiện việc vận động tài chính cho tổ chức. Nhưng sau khi chấp nhận việc làm trên, bạn thử đi vận động và thấy rằng khả năng vận động của mình không có. Bạn thông báo với mọi người bạn xin rút ra khỏi việc trên bởi khả năng của bạn thiếu. Trường hợp này, sự thông báo để xin rút ra khỏi trách nhiệm là việc làm cần thiết để giao trách nhiệm cho người khác, để mục tiêu gây quỹ không thất bại. Nhưng nếu cá nhân đó vẫn âm thầm không lên tiếng để rồi đến ngày gây quỹ, mới nói rằng tôi vận động nhưng không thành công thì hành động im lặng này là hành động không có chữ tín trong lúc làm việc.

Để tu dưỡng cho chính bản thân trong vấn đề chữ tín thì sự thành thật với chính bản thân là điều cần phải có. Chỉ có sự thành thật với chính bản thân, bạn sẽ đắn đo suy nghĩ trước khi nói một lời nào đó mà lời nói đó đi kèm theo hành động. Chữ Tín là khởi điểm của con người và cái khởi điểm đó để bạn có thể làm việc với những người khác. Khi bạn không có chữ Tín thì đừng mong người khác làm việc với bạn.

Vũ Hoàng Anh Bốn Phương

Tháng 4 năm 2021 (Việt lịch 4900)