GIÁ MÂY TÚI GIÓ
Khi đang cặm cụi với giá áo túi cơm, thì tình yêu đến làm đời nghiêng, tình yêu xô dạt mọi chuyện đã quay quắt, đang quấn quýt ta như một nhục hình, tình yêu xô tung đi cái lặp đi lặp lại của giá áo túi cơm, vì tình yêu có huyền lực biến số kiếp giá áo túi cơm thành nhân kiếp giá mây túi gió.
Giá mây túi gió trước hết là mãnh lực khám phá về một tự do, mà tự do này ta chỉ cầm trên tay được khi tình yêu xuất hiện cùng với người yêu, và người yêu này, vô tình hay cố ý, dắt tay ta tới một chân trời khác. Một chân trời trong đó có nhiều chân trời khác nữa, ta phải chấp nhận phiêu lưu cùng tình yêu ta mới khám phá hết được các chân trời mới; phải mạo hiểm cùng người yêu mới khơi được mây, mới khuấy được gió.
Hãy bắt đầu khơi khuấy giá mây túi gió ngay dưới chân của mình để nhìn ngược lên, để gặp được trời trên cao, cao hơn đầu của mình tới mấy tầng mây, xa hơn cuộc đời chật chội giá áo túi cơm tới mấy trời, nên con người đặt tên cho nó đó là chân trời. Chân của trời thật cao, nhưng phải đi ra khỏi cõi giá áo túi cơm, để được đi xa, phải đi xa để thấy xa, đi càng xa thì chân trời càng rộng, chân trời càng cao, chân trời càng xa, chân trời càng sâu…. Hãy khám phá tình yêu như khám phá không gian mới thật cao, sâu, xa, rộng ngay trong chính nhân kiếp của mình. Hãy cứ để tình yêu cõng, bồng, bế, ẵm nhân lộ mới này của ta, chân dung của nó là mây, lý lịch của nó là gió, và tên của nó là giá mây túi gió.
Giá mây túi gió có tự do thanh thoát của mây, tự do thông thoáng của gió, bỗng chốc cái chật hẹp làm ta thấp hèn trong giá áo túi cơm được cởi bỏ khỏi cuộc đời ta. Tình yêu mang hùng lực của chân trời muôn mây lộng gió, tình yêu mặc cho ta một nhân kiếp mới mà ta không sao mua bằng vụ lợi, buôn bằng tư lợi. Ta phải nhận nhân kiếp mới giá mây túi gió này và ta biết từ bỏ chật kiếp của giá áo túi cơm, ta chối bỏ hẹp kiếp của chén cơm manh áo. Ta vứt bỏ luôn thấp kiếp của cơm áo gạo tiền… vì ta tỉnh táo trong sáng suốt là kiếp mới giá mây túi gió sẽ đẹp hơn, hay hơn, chỉ vì nó cao, sâu, xa, rộng hơn nhục kiếp giá áo túi cơm.
Tất cả chuyện trên đời này đều là chuyện về trình độ, kể cả chuyện yêu đương, kể cả nội chất làm nên bản chất của tình yêu. Mà trình độ của một người được chế tác từ cường độ của nhân sinh quan, mật độ của thế giới quan và mức độ của vũ trụ quan của người này. Tất cả có trong dự kiến làm nên dự phóng, có phương án tâm làm nên phương án đời để định vị phương án người, và tình yêu đã tới để đánh thức mọi phương án này. Có những tình yêu chỉ tới mức độ là sống chung trong chia sẻ để hưởng lạc tình yêu trong lứa đôi, trong một lâu đài hay trong một mái tranh nghèo, đây là trình độ bình thường làm ra tầm thường của trước cũng như sau, trước thì giá áo túi cơm, mà sau vẫn là chén cơm manh áo.
Nhưng cũng có những tình yêu, khi hai kẻ yêu nhau gặp nhau thì chuyện thay đời đổi kiếp được khơi động; chuyện thay nhân đổi thế được khơi mào, khơi để thấy cho thấu giá mây túi gió. Nơi đây có vô vàn tự do, vô cùng tự chủ, vô hạn tự tin vào tình yêu như khám phá ra một sự tự trọng mới cho chính mình, với hình dạng của giá mây túi gió. Người vô minh, kẻ vô tri có thể trách Thúy Kiều tại sao lại đi yêu một tên thảo khấu là Từ Hải? Đám người vô minh nên vô tri này không có cường độ của nhân sinh quan nên họ vô giác; họ không có mật độ của thế giới quan nên họ vô cảm; họ không có mức độ của vũ trụ quan nên họ vô tâm.
Kiều thông minh nên Kiều thấy nhân dạng của Từ Hải (Vai năm thước rộng, thân mười thước cao); Kiều thông thái nên Kiều thấy nhân cách của Từ Hải (Đầu đội trời, chân đạp đất). Chưa hết, Kiều thông thạo nên Kiều thấu luôn nhân bản lẫn nhân văn của Từ Hải (Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo); vẫn chưa hết, Kiều thông hiểu nên Kiều thấm luôn nhân ngôn của Từ Hải (Những phường giá áo túi cơm sá gì!). Kiều hiểu hơn ai hết Từ Hải là người sẽ thay đời đổi kiếp cho mình, thay phần đổi số cho mình, phải có trình độ cảm nhận tình yêu mới có trình độ thâm hưởng tình yêu. Kiều biết yêu trong cao, sâu, xa, rộng, nên Kiều biết vứt đi cái kiếp giá áo túi cơm, để tiếp nhận mà tận hưởng cái kiếp mới trong giá mây túi gió.

Chúng ta được quyền chỉ yêu một lần trong đời, chúng ta cũng được quyền chỉ yêu nhiều lần trong đời. Nếu đã vướng, đã rơi, đã sa vào đa lộ của đa đương vì yêu nhiều lần, thì chúng ta còn được quyền so sánh bằng cân, đo, đong, đếm không qua vụ lợi vì tư lợi; mà bằng cường độ của nhân sinh quan, mật độ của thế giới quan, và mức độ của vũ trụ quan, tất cả có trong trình độ của giá mây túi gió. Vì mang nội chất của trình độ biết hiểu nhân vị để thấy nhân phẩm, để thấu nhân tâm ngay trong tình yêu, nên trong yêu đương vẫn hàng ngày, hàng giờ xẩy ra chuyện so ra mới biết ngắn dài.Vì mỗi tình yêu đều có trình độ của nó.
Giữa giá áo túi cơm của đời bị xem là vừa nhỏ, lại vừa thấp và giá mây túi gió của tự do làm nên nhân vị để nhân tâm chế tác ra nhân phẩm, mỗi người có chọn lựa riêng của mình, không nên đánh giá, khinh chê rồi miệt thị giá áo túi cơm, để thăng hoa quá đáng rồi vinh danh cực đoan chuyện giá mây túi gió. Vì tình yêu là sự cẩn trọng để rộng lượng để khoan dung, cẩn thận để dung thứ. Cụ thể là khi một người giá áo túi cơm này yêu một người khác không có được cái tối thiểu của giá áo túi cơm. Mà người giá áo túi cơm này dùng chính cái ít ỏi của giá áo túi cơm của mình để cứu vớt rồi đùm bọc, để che chở rồi bảo vệ người yêu của mình túng quẫn trong nghèo khổ. Thì đây là chuyện linh diệu trong tình yêu làm nên linh ứng trong yêu đương: lấy cái giá áo túi cơm của mình để chế tác ra cái giá mây túi gió cho người khác, cho người mình yêu, đây không phải là chuyện huyền diệu của yêu đương đã làm nên huyền tích của tình yêu hay sao?
Khi ta nhận ra được nhân bản của người yêu giá áo túi cơm này biết trao tặng một nhân vị mới giá mây túi gió cho người yêu kia, thì ta phải đi xa hơn nữa trên nhân lộ của tình yêu, nơi mà giá áo túi cơm có nội lực thương người, có sung lực cứu người, có hùng lực độ người như độ đời… vì tình yêu có mãnh lực cứu người. Từ đây, ta nên đặt giá áo túi cơm ngang hàng với giá mây túi gió, để cả hai được cùng nhau sánh vai, cùng nhau song hành, không trừ khử nhau, ngược lại biết tương tác để tương trợ nhau trước thử thách của chén cơm manh áo, trước thách thức của cơm áo gạo tiền.
Câu chuyện liên-đới-để-liên-minh giữa giá áo túi cơm và giá mây túi gió cũng chính là câu chuyện trình độ của nhân tình làm nên nhân thế để nhân loại giữ được nhân vị lẫn nhân phẩm. Vì trong tình yêu vẫn xuất hiện những kẻ khốn kiếp, cùng những đứa khốn nạn, chúng đe dọa tình bằng chính cái bất lương làm nên cái vô liêm sĩ của chúng. Khi người đàn bà cùng một ngày trong cùng một nhục kiếp phải lo chén cơm manh áo cho mọi người trong gia đình, mà cùng lúc phải điếng dạ mà thốt lên: Gió đưa bụi chuối sau hè/ Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ. Khi người đàn ông cùng một ngày trong cùng một oan kiếp phải lo cơm áo gạo tiền, mà cùng lúc phải bầm gan mà than trách chính vợ của mình: Ví dầu tình bậu muốn thôi/ Bậu gieo tiếng dữ cho rời bậu ra.
Thử thách của tình yêu là đây! Thách thức của yêu đương cũng là đây! Nên khi người yêu của ta đã bội phản ta, đã bội bạc với tình yêu của ta, thì ta đừng điếng dạ, bầm gan; đừng than vãn, đừng ưu phiền! Mà hãy tự chế tác cho riêng ta, hãy tự chế tạo cho đời ta một nhân kiếp mới, tên của nó cũng là: giá mây túi gió để nhận lại tự do, tự tin, tự chủ, tự trọng của ta, cho ta, vì ta; dù tình yêu mới chưa có, người yêu mới chưa tới!

Yêu Luận (P5)

Lê Hữu Khóa
Giáo sư Đại học* Giám đốc Ban Cao học châu Á * Giám đốc biên tập Anthropol-Asie * Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á * Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCO – Liên Hiệp Quốc * Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa Paris * Cố vấn thẩm định giáo dục và nghiên cứu đại học Bourgone-Franche-Comté * Biên tập viên tập chí Hommes&Migrations * Thành viên Hội đồng khoa học bảo tàng lịch sử nhập cư * Hội viên danh dự nhóm Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới. Các công trình nghiên cứu việt nam học của Lê Hữu Khóa có thể tham khảo qua facebook VÙNG KHẢ LUẬN (trang thầy Khóa).