Kể từ thời lập quốc cho đến nay qua bao thời đại thăng trầm của lịch sử Việt, có bao giờ chúng ta suy nghĩ và thảo luận về những yếu tố căn bản của quốc gia Việt? Chúng ta xác định giá trị lịch sử Việt, văn hoá Việt, dân tộc Việt, cuộc sống (sinh mệnh) Việt và hành động trong tương lai để bảo tồn giá trị Việt?
Theo Lý Đông A thì đó là các yếu tố:
Lực lượng gốc: Kể từ khi các bộ tộc Lạc Việt kết hợp để thành lập một thực thể riêng biệt để đi đến sự thành lập một quốc gia có lãnh thổ và dân tộc thì tất cả những ai sống trên lãnh thổ đó trở thành lực lượng gốc của quốc gia Việt. Lực lượng gốc của một quốc gia (hay dân tộc) phải được hiểu như toàn dân, đúng nghĩa, là già, trẻ, lớn, bé, nam, phụ, lão, ấu…đều tham dự. Điển hình là hội nghị Diên Hồng tại VN dưới thời nhà Trần. Cách mạng Pháp với cuộc tấn công phá ngục Bastille 1789. Cách mạng Hoa Kỳ 1775-1777. Sức mạnh của toàn dân tham dự chỉ là bảo vệ đất nước và chủ quyền quốc gia chứ không phải để xâm lăng nước khác. Không phải bất cứ biến cố nào cũng có thể huy động lực lượng gốc tham dự. Để dẫn dắt lực lượng gốc tham dự đấu tranh đòi hỏi một tập thể chỉ đạo bởi duy dân cách mạng có tổ chức, kế hoạch và đường lối với các yếu tố gốc đồng hành.
Tinh thần gốc: Ý thức về sự khác biệt với các quốc gia lân cận đưa đến ý niệm xác định các giá trị tinh thần của Lạc Việt và đó là tinh thần gốc. Tinh thần gốc được hình thành qua sự thành lập quốc gia, nền tảng văn hóa của dân tộc qua những thăng trầm tạo nên ý chí của toàn dân, tạo nên sự khác biệt với các nền văn hóa của các dân tộc khác. Tinh thần gốc là những ý niệm căn bản mà đại đa số dân chấp nhận như đặc tính dân tộc (dân tộc tính) để cùng nhau đi đến hành động gốc.
Hành động gốc: Những hoạt động của toàn dân qua quá trình lịch sử để duy trì sinh hoạt văn hoá của dân tộc và gìn giữ lãnh thổ phải kết hợp thành nền tảng giáo dưỡng của dân tộc để thực hiện cơ năng hiến pháp. Hành động gốc là những hoạt động cần thiết để duy trì bản sắc dân tộc. Những hành động tối cần thiết cho sinh mệnh dân tộc phải được lãnh đạo bởi những con người có Tu Dưỡng Thắng Nhân và nắm Sinh Mệnh Tâm Lý dùng xã hội biện chứng pháp chứ không phải bất cứ hạng lãnh đạo nào cũng có thể thực hiện.
Sinh mệnh gốc: Con người lập nên xã hội và xã hội cần phải xây dựng con người trên căn bản Nhân đạo (nhân bản)-Nhân Tính (nhân sinh)-Nhân chủ (nhân cách). Vì Con người trước khi gia nhập xã hội sẽ phải đối diện với chọn lựa: (1) không biết gì, muốn ra sao cũng được, tùy ý, không có quyết định rõ rệt. (2) Muốn xã hội mọi người sống hài hòa (tốt đẹp). (3) Muốn xã hội mở cửa cho mọi ý muốn cá nhân (tranh chấp Thiện-Ác). Sinh mệnh của một cá nhân là do cá nhân chọn lựa. Nhưng khi gia nhập xã hội, cá thể đó đã chấp nhận một xã ước (hiến pháp). Tương quan giữa cá nhân và tập thể xã hội là hỗ tương và đối lập thống nhất dựa trên nền tảng thiên nhiên, tự nhiên của không gian và thời gian. Con người chỉ có 24 giờ một ngày và sống tại một nơi, một thời điểm để làm (hành động) hoặc xây dựng hay đả phá xã hội. Không chọn lựa cách sống với xã hội là cá nhân đã tự loại mình ra khỏi xã hội, hay chấp nhận xã hội đè bẹp trong trào lưu tiến hóa, phó mặc cho xã hội quyết định về an sinh. Sinh mệnh gốc quyết định đời sống của xã hội, quốc gia mà giáo dục là nền tảng xây dựng con người và xã hội. Không có con người Nhân Bản thì sẽ không có xã hội Nhân Bản, kinh tế Nhân Bản và Nhân Quyền chỉ là trò chơi như chúng ta đang thấy hiện nay. Một xác định sinh mệnh gốc sai lầm thì đời sống của một xã hội, quốc gia sẽ đi vào hỗn loạn không lối thoát.
Cách mạng gốc
Cách mạng là thay đổi. Cách mạng chỉ xảy ra khi chế độ cũ quá thối nát không thể sửa chữa được vì nền tảng sụp đổ. Một khi đổi mới thì phải là toàn diện, triệt để và hướng thượng.
Cách là cải cách (đổi mới). Mạng là sinh mạng (sinh mệnh) con người (người dân). Nếu không thay đổi đời sống dân chúng (mà chỉ thay đổi thượng tầng xã hội) thì không phải cách mạng. Do đó Cách mạng phải có người dân tham dự trước và sau khi cách mạng thành công. Thông thường, sau khi cách mạng xảy ra thì giai cấp ưu tú (elite) loại dần giai cấp bình dân để thâu tóm quyền hành một cách kín đáo. Bầu cử chưa phải là dân chủ nếu không có “hỗ tương nguyên nhân” giữa người dân và đại diện dân cử. Như tình trạng hiện nay của dân chủ Mỹ: sau khi đắc thì cho dù đại diện dân cử có gian lận trong bầu cử, đổi đảng, phản bội lời hứa với cử tri… thì người dân cũng chẳng làm gì được ngoài việc chờ kỳ bầu cử kế tiếp để chọn người khác.
Cách mạng đòi hỏi “toàn diện” có nghĩa là chủ trương (lý thuyết, chủ nghĩa, sách lược) phải có hệ thống, mạch lạc (liên lạc trước sau), xuyên suốt (thấy rõ mọi trở ngại để chuẩn bị đáp án), “triệt để” là làm đến nơi, đến chốn, giải quyết tận gốc rễ chứ không phải làm cho có. “Hướng thượng” là đi lên, làm tốt hơn… đòi hỏi những nhân sự thực hiện phải có đạo đức, cường thường, kỷ luật… chứ không phải đạo đức giả (đòi hỏi điều kiện nơi người khác mà bản thân không xứng đáng).
Do đó phải thay đổi bản thân trước khi kêu gọi người khác.
Cuộc cách mạng nào cũng phức tạp, đa diện cho nên không phải ai cũng am tường các diễn biến nếu không hội đủ khả năng (cần) và tiêu chuẩn (đủ) để nắm các vấn đề và chuyển từ lý thuyết sang hành động.
Đức tính của con người cách mạng là luôn luôn học hỏi, kiên nhẫn, bình tĩnh, nhận diện Bạn-Thù, nắm vững tin tức bên ngoài. Cộng sản kêu gọi “cách mạng thường trực” là kiểm soát đội ngũ, thanh trừng liên tục để siết chặt bộ máy công an kiểm soát các phần tử phản động và bảo vệ chế độ. Đó là sự xuyên tạc ý nghĩa “cách mạng thường trực”. “Cách mạng thường trực” là luôn luôn đổi mới vì dựa trên ý dân, dân sống và xã hội thay đổi liên tục. Do đó cách mạng phải thích ứng với tình hình, nhu cầu dân chúng vì là sinh hoạt dân chủ. Cách mạng chỉ duy trì các nguyên tắc, quy luật để bảo đảm nền dân chủ không bị suy thoái, rơi vào tay độc tài, đảng trị.
Trần Công Lân
Tháng 2 năm 2023 (Việt lịch 4902)