Bạn nghĩ sao về biến cố ngày 6 tháng 1 năm 2021?
Nếu bạn là người quan tâm đến con người, đến nền dân chủ chúng ta đang sống hay một nền dân chủ trong tương lai của nước Việt thì chúng ta đã thấy và học được gì?
Bầu cử 2020 có công bằng (fair) hay không?
So với cuộc bầu cử 2000 khi Gore (266) thua Bush (271) chỉ vài phiếu của đại cử tri trong khi hơn số phiếu đầu người (Bush được 50,460,110 và Gore được 51,003,926) và chấp nhận thua, không kêu ca gian lận…. Trong khi Trump thua cả hai mặt nhưng lại kêu là có gian lận.
Gian lận thì mùa bầu cử nào cũng có nhưng chỉ là một vài cá nhân làm bậy chứ không phải là tổ chức quy mô thông qua nhiều tiểu bang. Sau nhiều tháng kêu than gian lận chỉ trên lý thuyết mà không đưa ra bằng chứng, hay có mà bị toà án bác vì không có giá trị. Trump kêu gọi những người ủng hộ ông ta biểu tình bạo động để xóa việc xác nhận Biden thắng cử tại phiên họp quốc hội ngày 6 tháng 1.
Cuộc bạo động
Trong ngày 6 tháng 1 xem qua trực tiếp truyền hình thì tưởng rằng chỉ là sự tình cờ vì biểu tình khi nào tới mức độ gay cấn sẽ dẫn đến xung đột. Nhưng khi đám đông tấn công cảnh sát bảo vệ Quốc Hội và xâm nhập vùng cấm địa trong lúc Quốc Hội đang biểu quyết chứng nhận kết quả bầu cử thì rõ ràng là một cuộc phá hoại kết quả bầu cử. Nếu có gian lận thì cũng phải có điều tra, bằng chứng, thủ phạm… chứ phe thua xúi giục bạo động thì đó không còn là sinh hoạt dân chủ nữa.
Cho dù bất cứ luận cứ nào của phe thua thì bạn hãy thử hỏi nếu đó là cuộc biểu tình của những người da màu (hay đảng Dân Chủ) thì phản ứng của họ sẽ như thế nào?
Khi cuộc điều tra của Ủy Ban 1/6 diễn ra thì phe chống cho là trò hề, thiên vị và không xem. Họ cho rằng chuyện đã xong và bỏ qua (move on); hay là chuyện lạm phát, kinh tế suy thoái là quan trọng hơn là truy tìm thủ phạm gây ra biến cố. Như cựu chủ tịch quốc hội Gingrich thì cho là phải tin tưởng người dân Mỹ hơn là tin Ủy Ban 1/6 vì 56% dân Mỹ không tin hệ thống truyền hình và 49% không tin tưởng vào tổng thống đương nhiệm.
Đây là trò mị dân mà đảng Cộng Hòa thường dùng. Thí dụ như chuyện cắt thuế cho nhà giàu, tạo việc làm, mở trường tư, tự do chọn lựa…. Cũng như trò chơi tạo ra các tổ chức mới với tên gọi rất hấp dẫn để lừa gạt dân Mỹ: Gingrich đưa ra “contract to America” 1994; McConnell bác chuyện chọn ứng viên Tối Cao Pháp Viện vì lý do gần ngày bầu cử còn 9 tháng nhưng dưới thời Trump thì làm liền vì chỉ còn 1 tháng. Cũng như tổ chức “America First”, “Freedom caucus”… chỉ mượn danh nghĩa để thực hiện chiêu bài của đảng.
Với tinh thần làm việc vì đảng hơn là vì tổ quốc (dân tộc là tạp chủng nên không ai quan tâm) thì Trump có chủ động phá kết quả bầu cử khi thấy thua là điều dễ hiểu.
Những người ủng hộ Trump
Họ là ai? Từ phong trào “Tea party” 2009 đến “populism” cho thấy khi xã hội Mỹ thay đổi vì khoa học kỹ thuật tiến bộ thì một số dân Mỹ không theo kịp và bị bỏ rơi (đa số là da trắng lao động, theo đạo và ở thôn quê, tỉnh nhỏ…). Những người này cho rằng di dân đã phá hoại truyền thống văn hóa tốt đẹp và cướp việc làm tốt cũng như xé rào các sinh hoạt hàng ngày. Nhưng đó không phải là đảng Cộng Hòa muốn sửa đổi mà chỉ mượn để phá chương trình y tế A C A của Obama. Sau hơn 60 lần cố gắng xóa bỏ luật y tế, cuối cùng đảng Cộng Hòa phải bỏ cuộc. Sự thất bại của giới chính trị tại thủ đô đã khiến dân Mỹ bất mãn và họ muốn chọn một người ngoài cuộc chính trị để có sự thay đổi lớn. Đó là Trump.
Cũng như đa số dân Mỹ, ít người chịu khó theo dõi sinh hoạt chính trị kinh tế vì bận gia đình, việc làm, xem (hay chơi) thể thao, âm nhạc, du lịch… và khi bị tước đi những “nhu cầu” đó thì họ phẫn nộ và đòi hỏi chính quyền phải đáp ứng. Những người này chỉ nhìn theo “nhu cầu” của họ. Họ thiếu cái nhìn tổng thể về những thay đổi của nước Mỹ. Tinh thần bảo thủ khiến họ nghĩ rằng mọi sự tốt đẹp sẽ như vậy mãi trong khi thế giới thay đổi quá nhanh.
Sự hiểu biết sơ sài về tự do, dân chủ, quyền hiến pháp đã khiến họ lạm dụng “tự do ngôn luận” và “quyền sử dụng súng để tự vệ”. Họ chống chính quyền mọi cấp độ tuy rằng họ vẫn dựa vào chính quyền đó để sống qua ngày.
Bệnh dịch Covid-19
Không thấy ai trách sự lãnh đạo của Trump về Covid nhưng thấy những người ủng hộ Trump quay sang vấn tội bác sĩ Fauci. Vì Trump nói láo (Covid sẽ biến mất khi trời nóng lên, có đủ vật liệu để phòng dịch, thuốc chích ngừa…). Khi bệnh lan thì lại cho rằng tin giả do đảng Dân Chủ bôi xấu nhưng vẫn có người tin. Họ không theo dõi tin tức thế giới của các cơ quan truyền thông Anh (BBC), Đức (DW), Nhật (NHK), Pháp (France24)… nếu con số chết, lây bệnh là giả thì chẳng lẽ các nước khác cũng giả hết hay sao? Đó là sự mê muội của số người theo Trump và đảng Cộng Hòa. Trong khi phản ứng của đảng Dân Chủ quá yếu, thiếu đồng nhất vì xung đột giữa phe cấp tiến và ôn hòa lại bị phe Cộng Hòa phá đám; lãnh đạo lại thiếu sự cương quyết khi gặp khó khăn và thiếu sách lược đối trị đảng Cộng Hòa.
Chuyện Ủy Ban Điều Tra January 6 (P2)
Trần Công Lân
Tháng 7 năm 2022 (Việt lịch 4901)