Nếu trong đấu tranh chống lại chế độ độc tài, gian dối của csvn — người Việt có hai thành phần thì quan niệm về tự do ngôn luận cũng có hai thành phần hoàn toàn có cái nhìn tự do ngôn luận khác nhau — bởi một bên đặt gốc Con Người là chính còn một bên xem thường gốc Con Người.

Trên mặt lý thuyết thì quyền tự do ngôn luận là bạn có quyền nói những điều bạn tin tưởng cho dù điều đó hoàn toàn sai với thực tế. Cái quyền này được áp dụng cho tất cả mọi người ở phạm vị nhỏ, riêng tư, không ảnh hưởng đến số đông quần chúng. Thí dụ bạn mời bạn bè đến nhà của bạn và bạn muốn dựng chuyện nói xấu (nói những điều không có để bôi nhọ nhân phẩm người A) ai đó thì đó là quyền tự do ngôn luận của bạn, chẳng ai thắc mắc hay đặt vấn đề. Người đến nhà bạn có thể xem thường hoặc đồng ý với lời nhận định của bạn nếu họ cùng một tầng số với bạn.

Tuy nhiên khi bạn ra khỏi phạm vi nhỏ, tức bạn dùng mạng xã hội, bạn làm việc cho một công ty thì cái quyền tự do ngôn luận của bạn phải đi kèm theo trách nhiệm của một con người đối với xã hội. Cái trách nhiệm đó nó được giới hạn bởi cái luật thông thường của xã hội là không được quyền nói dối, không được quyền khích động bạo lực, không được quyền nói những điều phân biệt chủng tộc làm ảnh hưởng đến tinh thần của nhiều người. Thí dụ bạn làm cho cơ quan truyền thông, bạn không thể sử dụng quyền tự do ngôn luận của bạn để bạn đưa những tin tức không thực, hoặc bạn kỳ thị những người khác màu da, tiếng nói của bạn. Nếu bạn làm chuyện đó thì bạn sẽ bị đuổi việc vì mỗi công ty có chính sách riêng khi mà tiếng nói của chính bạn làm ảnh hưởng đến nhiều người.

Điều này giải thích tại sao, những mạng xã hội như Facebook, Twitter kiểm chứng thông tin, không cho bạn đăng những tin tức không thật hoặc nếu có đăng thì kèm theo lời nhắn với người đọc đây là thông tin không đáng tin cậy. Cái chuyện làm này không phải là kiểm duyệt mà là thực hiện trách nhiệm của một công ty trên lãnh vực tự do ngôn luận kèm theo trách nhiệm. Tiếc rằng người Việt ủng hộ Trump hay không ủng hộ Trump, tạo ra những hình ảnh không thật để dẫn chứng quan điểm của cá nhân; hoặc chia sẻ những tin tức hoàn toàn giả; hoặc những lời nói giả dối của chính Trump một cách tự nhiên, thiếu tinh thần trách nhiệm. Thành phần ủng hộ Trump, phần đông sẵn sàng tung tin giả. Còn thành phần chống Trump, một số ít tung hình ảnh giả thuộc loại châm biếm để nói lên nhân cách của Trump.

Những người Việt ủng hộ Trump, chia sẻ những dòng tweet của Trump mà không cần suy nghĩ liệu những điều Trump nói có phải là thật hay chỉ là hành động của một người điên muốn nắm giữ quyền lực bằng mọi giá, cho dù phá hoại nền dân chủ đã có từ ngày lập quốc đến nay. Sự thật đối với những người Việt này là sự thật qua những dòng chữ của Trump gửi trên mạng xã hội bởi đối với họ, Trump có thể là vị thánh sống giúp họ đánh Tàu. Hình như Hồ Chí Minh ngày xưa cũng nói tự do dân chủ để kêu gọi toàn dân đứng lên chống Pháp, chống Mỹ để rồi tự do bị mất bởi tư cách, nhân cách của Hồ Chí Minh chỉ là người gian xảo, nói dối.

Trump chính là hình ảnh của Hồ Chí Minh ngày hôm nay. Có thể gọi là thầy của Hồ Chí Minh bởi Trump nói dối trước ống kính truyền hình một cách tự nhiên mà vẫn có người tin vào những lời như thế. Một người không nhân phẩm, không nhân cách mà bạn vẫn tin cá nhân ấy — thì bạn (1) là điên hoặc chính bạn cũng có cái bản chất thiếu nhân phẩm và nhân cách, (2) là người không có tri thức để nhận diện vấn đề của sự thật và để cho những người gian xảo dùng tâm lý hầu hướng dẫn suy nghĩ của bạn mà bạn không hề biết vì tưởng mình có tri thức.

Bạn tung những tin tức giả tạo để ủng hộ Trump, chia sẻ những tin tức giả tạo, chỉ dựa vào cảm tính trên mạng xã hội tức là bạn thực thi quyền tự do ngôn luận một cách bừa bải, thiếu tinh thần trách nhiệm. Sự kiểm duyệt của các mạng xã hội đối với những điều bạn nói là bởi họ muốn tạo căn nhà, một căn nhà chung cho mọi người, được sạch sẽ chứ không phải đầy rác rưởi đang xảy ra ở các mạng xã hội.

Tự do phải hiểu là trách nhiệm đi kèm theo cái tự do. Khi bạn sống một mình, chẳng có xã hội, bạn muốn làm gì thì làm bởi hành động của bạn không ảnh hưởng đến những người khác. Nhưng khi bạn sống chung với xã hội, với những người khác, quyền tự do của bạn, gồm cả tự do ngôn luận, có giới hạn của nó và cái giới hạn đó là trách nhiệm. Trách nhiệm tôn trọng sự thật, tôn trọng nền dân chủ lâu đời đang hiện hữu.

Bạn có thể không thích cái sự thật bởi sự thật luôn luôn là đau nếu sự thật đó đi ngược lại cái mong muốn của bạn; nhưng không vì thế mà bạn bẻ cong sự thật. Một khi bạn bẻ cong sự thật thì bạn trở thành người gian xảo, lưu manh, vì mục đích bất chấp thủ đoạn. Và khi bạn chấp nhận bẻ cong sự thật thì bạn có thể làm bất cứ những gian dối khác và bạn không khác gì đảng csvn, cái mà bạn đang chống lại hơn 45 năm qua.

Bạn có thể không chấp nhận kết quả dân chủ đang xảy ra nhưng bạn không vì cái sự thật đó để rồi bạn nghe lời của Trump, cho rằng kết quả bầu cử là gian lận nhưng hoàn toàn thiếu chứng cớ để tất cả những vụ kiện, trên 50 vụ, đã bị tòa án loại bỏ. Thế nhưng bạn vẫn một mực tin tưởng là có gian lận để ông Trump bị thua thì rõ ràng, bạn và Trump có cùng một tầng số, đó là tầng số gian dối, chối bỏ sự thật và xem thường hệ thống dân chủ trên 200 năm. Xây dựng một nền dân chủ khó, cần một thời gian dài vài trăm năm. Nhưng để phá hoại nó thì chỉ cần một khoảng thời gian ngắn, vài tháng, vài năm đủ để phá hủy tất cả những gì đã xây dựng cả đời người, cả vài thế hệ.

Bạn đừng lý luận là bạn chỉ đưa thông tin. Không, bạn không đưa thông tin mà bạn tuyên truyền cho những cái không thật từ chính Trump hay thành viên ủng hộ của Trump; và điều đó cũng là cái Trump muốn. Càng nhiều người re-tweet, càng nhiều người chia sẻ tin tức giả thì từ giả sẽ biến thành thật, nhiều người sẽ tin và Trump đã thành công ở ngay chính bản thân của bạn, những người ủng hộ viên và sẵn sàng chia sẻ tin giả, lời nói dối. Bạn có biết đây cũng là xảo thuật của cộng sản? Hay bạn biết nhưng nghĩ rằng không sao bởi bạn sử dụng quyền tự do vô trách nhiệm và tin rằng đó là quyền tự do ngôn luận?

Bạn có biết quyền tự do của con người có từ khi nào? Những quyền tự do của con người thực sự đã có từ khi con người xuất hiện trên trái đất này ở thời đại nguyên thủy loài người. Ở cái thời đại đó, con người không có ý niệm trách nhiệm, cho nên họ thực hiện tự do một cách vô ý thức để tạo ra một xã hội mạnh được, yếu thua giống loài thú. Nhưng rồi thấy được sự nguy hiểm đó, họ đồng ý chấp nhận quyền tự do có trách nhiệm để cùng nhau chung sống hầu bảo đảm sinh mệnh, tài sản, văn hóa và tiến trình dân chủ đã, đang, và sẽ tiếp tục sửa đổi ở tương lai và chúng ta gọi là một xã hội, một quốc gia, một dân tộc, một thế giới.

Tinh thần trách nhiệm trong tất cả các quyền tự do cần phải có bởi nếu không thì chính chúng ta tự giết chúng ta bằng cái gọi là tự do. Hãy nhìn về đất nước Tân Tây Lan (New Zealand), với dân số gần 5 triệu người nhưng chỉ có 2162 người bị COVID-19 và 25 người chết trong khi đó tiểu bang Louisiana có cùng một dân số như Tân Tây Lan thì số người bị Covid-19 trên 300 ngàn, số người chết trên 7 ngàn.  Sự khác biệt vì người lãnh đạo và người dân Tân Tây Lan đặt trách nhiệm cá nhân đối với xã hội cho nên họ thực hiện chuyện ngăn ngừa, giảm quyền tự do của chính mình trong thời đại dịch để tránh cái chết xảy ra cho người khác. Đây chính là tự do nhưng kèm theo trách nhiệm để kết quả nước Tân Tây Lan tránh được đại dịch lan rộng và giết nhiều người như ở Mỹ.

Đừng nói là bạn thực thi tự do ngôn luận, chê bai những mạng xã hội xóa những tin tức giả mà bạn tuyên truyền. Khi bạn thực thi quyền tự do ngôn luận giống như ông Trump thì chính bạn đã không hiểu tự do ngôn luận là gì và không quan tâm đến trách nhiệm của những lời nói, lời phát biểu, chia sẻ tin tức của chính mình. Bạn đã thực hiện cùng chính sách và chủ trương của đảng csvn. Khác chăng là bạn cho rằng bạn thực thi quyền tự do ngôn luận còn đảng csvn thực thi quyền bóp chết tự do ngôn luận nhưng kết quả giống nhau là cả hai đưa ra những tin tức giả, gian dối, nói theo cảm tính thay vì dựa vào sự thật đúng bản chất của sự thật.

Đừng nói đến tự do dân chủ khi chính bản thân bạn không có sự nhân chủ dân chủ, nhân chủ trách nhiệm.

D.J.T