Thông thạo để tiến bộ

Muốn thông thạo nơi hạ nguồn trong lao động, sản suất, sáng tạo, thì phải thông thạo từ hệ thống giáo dục tới thông minh trong giáo khoa, từ thông minh trong giáo khoa phải thông thái trong giáo trình, nơi mà huấn luyện và huấn nghiệp là chìa khóa để định vị ngữ pháp: thông thạo để tiến bộ. Khi những kẻ bi quan cúi đầu chấp nhận làm nạn nhân của bạo quyền độc đảng toàn trị thì họ có hai cách nói rất bi quan, cách thứ nhất là họ không tin vào tương lai, cách thứ hai là tương lai sẽ không đẹp hơn, không khá hơn, không tốt hơn…

Cả hai cách nghĩ và cách nói này đều không có một giá trị gì trong tương lai luận, không có một nội dung gì trong tương lai học. Vì tương lai luận bắt đầu bằng xây dựng các đồ án khả thi cho tương lai, tại đây tương lai học tạo tiền đề để sáng lập, sáng chế, sáng tạo ra tương lai mới. Tương lai luận là lý luận trong sự thay đổi thường trực của cuộc sống tới từ các cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật bắt buộc chúng ta phải chuyển hóa não bộ, phải chuyển biến não trạng, từ chối sự thay đổi thường trực này là tự sát. Tương lai học không viễn vông tự trời rơi xuống, không mơ hồ từ đất trồi lên, mà nó chính là quá trình giải luận để diễn luận về tương lai luôn có hai chỗ dựa rất cụ thể, dựa trên hai câu hỏi của nhân sinh trước thử thách về nhân quyền và nhân phẩm:

–Giá trị nhân bản, nhân vị, nhân tính, của chúng ta là gì?

-Ưu tiên nhân lý, nhân tri, nhân trí của chúng ta là gì?

Khi biết giá trị và ưu tiên là gì rồi thì não bộ sẽ chuyển hóa theo hướng thăng hoa, não trạng sẽ chuyển biến theo hướng tích cực. Từ đây, tương lai học đề ra những định luận chính là những tiền đề cho não bộ chuyển hóa, não trạng chuyển biến, với ít nhất bốn giá trị:

– Trách nhiệm hóa công dân, chuẩn bị thành chủ thể để nhận các trọng trách với đồng bào, đồng loại; xa hành vi ăn nhờ ở đậu, tránh hành tác gà què ăn quẩn cối xay, loại hành động ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau, cùng nhau đồng kham cộng khổ để có chung nhân kiếp đồng hội, đồng thuyền, thì bọn ăn bám chờ sung rụng sẽ không có chỗ đứng, ghế ngồi trong tương lai luận.

– Sáng tạo hóa nhân sinh, liên tục trong thường xuyên có cải cách lao động vì năng suất mà cũng vì nhân quyền, có cải tổ giáo dục song hành cùng cải thiện nhân vị biết chia các sáng kiến, để chung các sáng chế, sáng lập, mà nhân cao lên hùng lực của sáng tạo từ khoa học tới kỹ thuật, từ văn hóa tới nghệ thuật, từ công bằng tới tự do, từ nhân quyền tới dân chủ…

– Chung chia trong nhân ái, công bằng trong chung hưởng, công tâm trong chung sức, có bác ái thấy, biết, hiểu tha nhân như đồng loại không thể thiếu trong một nhân sinh quan rộng, một thế giới quan xa, một vũ trụ quan cao. Có đoàn kết thì có tương trợ với miếng khi đói bằng gói khi no, biết chung đôi cùng lứa với thương người như thể thương thân.

-Chia chung trong nhân từ, trong đó có sự thông thái của biết người biết ta để tạo tiền đề cho sự thông minh biết tôn trọng lẫn nhau. Biết suy bụng ta ra bụng người, không phải để vụ lợi trong ích kỷ, mà ngược lại để thấy cho thấu nỗi khổ niềm đau của tha nhân với sự thông minh suy bụng người để thương người, nhận ra tha nhân không phải là kẻ xa người lạ, mà chính là đồng hành cùng nằm gai nếm mật với ta.

Với ít nhất năm ưu tiên:

-Dân chủ tham gia tích cực và toàn diện, mọi nơi, mọi cấp nơi mà mỗi cá nhân là công dân của đất nước và dân tộc của mình, cùng lúc nơi mà mỗi cá thể không còn bơ vơ, lạc lõng mà là chủ thể. Một chủ thể có sáng kiến để nâng trình độ của cộng đồng, có sáng tác trong nghệ thuật và văn hóa, có sáng chế trong lao động và sản xuất, có sáng lập các phong trào xã hội tiến bộ vì văn minh. Biết đấu tranh chống bạo quyền công an trị, chống tà quyền tham nhũng trị, chống ma quyền ngu dân trị. Chính hùng lực của khoa học kỹ thuật truyền thông được thể hiện qua sung lực của mạng xã hội là tiền đề của tương lai học vị dân chủ vì nhân quyền.

-Giáo dục toàn diện, mọi cấp, toàn dân tự dưới lên trên lấy hệ thức (kiến thức, tri thức, trí thức, ý thức, nhận thức, tỉnh thức) làm gốc, rễ, cội, nguồn; lấy hệ thông (thông minh, thông thái, thông thạo) làm nền, tường, mái, nóc; lấy hệ sáng (sáng kiến, sáng tác, sáng tạo) làm giáo khoa, giáo trình, giáo án. Loại bỏ cho bằng được chuyện mua bằng bán cấp trong học giả-thi giả-điểm giả-bằng giả để buôn chức bán quyền.

– Năng lực tái tạo, có liên minh giữa năng lượng gió và năng lực mặt trời biết vận dụng các khám phá mới của thông minh nhân tạo vừa sản xuất năng lượng sạch tự tái tạo này, vừa tận dụng khoa học liên đới để tồn trữ các năng lượng sạch, biết giữ củi khô cho mùa mưa trong sự vận não lấy bảo vệ môi trường, lấy bảo tồn môi sinh làm kim chỉ nam.

– Lương thực toàn diện vì toàn cầu, không chấp nhận cái bất công đến bất nhân là kẻ thì chết đói, người thì phung phí thực phẩm. Công bằng của tương lai luận là chia trong hợp lý để chung trong hợp tình, nơi mà kẻ có của người có công, tất cả đều được nuôi dưỡng bằng thực phẩm với nhân bản vì nhân phẩm là nạn chết đói không chấp nhận được khi nhân loại sản xuất đủ lương thực, đủ thực phẩm cho mọi người được ăn, được nuôi. Không chấp nhận các tập đoàn buôn gian bán lận lương thực để làm giàu tức khắc, bằng cách luật hóa bằng công pháp quốc tế để bảo vệ thực lực cho nhân loại.

– Khoa học di truyền thông minh biết thích ứng với sinh hoạt con người, nơi mà các khám phá mới của di truyền học, của sinh học cho xuất hiện các kết quả về sự thích ứng linh hoạt của tế bào, của nội tạng, của thân thể theo nhu cầu sinh hoạt thông minh của con người không bị tâm thần vì sức ép xã hội, biết sống với tuổi thọ cao cùng sức khỏe vững bền, cùng lúc tránh được bịnh tật mà không hao phí bảo hiểm xã hội bởi các bịnh tật tâm thể lực.

Biết người biết ta, luôn luôn học người để tiến như người, bằng người và nếu hơn người thì càng hay cho nhân loại, đây là lý luận tỉnh táo để có lập luận sáng suốt. Cụ thể là những gì người đã thành công, thì ta học người tới nơi tới chốn để hiểu người, thấy người, thấu người và để biết rõ hơn về ta, từ nhược điểm, yếu điểm, khuyết điểm của ta cùng lúc khai quật và khám phá những tiềm năng và tiềm lực còn đang ẩn náu trong ta.

Hãy tỉnh táo và sáng suốt hơn nữa, khi biết công việc này đã có người làm hay hơn ta, thì ta nên để người này làm, mà ta nên đi tìm công việc khác, mà người khác chưa làm tới hoặc chưa tìm ra. Và tại đây ta đưa hết nội lực, sung lực, hùng lực song hành cùng các đặc tính, đặc điểm, đặc thù, đặc sắc của ta, để biến sáng tác thành sở quyền, biến sáng tạo thành chủ quyền. Tìm ra nhiều đồ án, phướng án, dự án trong kiếp người mà thành công trong các lãnh vực mới mà người khác chưa làm, cũng như tổ tiên ta chưa có dịp thành công.

Lê Hữu Khóa

Giáo sư Đại học * Tiến sĩ quốc gia trường gia Cao học khoa học xã hội Paris * Tiến sĩ xã hội học Đại học Nice-Sophia Antipolis * Giám đốc Ban Cao học châu Á * Giám đốc biên tập Anthropol-Asie * Chủ tịch nhóm Nghiên cứu Nhập cư Đông Nam Á * Cố vấn Chương trình chống Kỳ thị của UNESCO – Liên Hiệp Quốc * Cố vấn Trung tâm quốc tế giáo khoa. Paris * Cố vấn thẩm định giáo dục và nghiên cứu đại học Bourgone-Franche-Comté * Biên tập viên tập chí Hommes&Migrations * Thành viên Hội đồng khoa học bảo tàng lịch sử nhập cư * Thành viên Hội đồng khoa học Viện nghiên cứu Đông Nam Á * Hội viên danh dự nhóm Thuyết khác biệt, Học viện nghiên cứu thế giới.