Bạn thân

Bạn là người sáng lập ra tổ chức thiện nguyện. Cám ơn bạn đã làm chuyện thiện nguyện mà ít khi người Việt thích làm chuyện đó bởi đa số nghĩ là “ăn cơm nhà vác ngà voi” — thành ra tình nguyện làm thiện nguyện hay tạo dựng lên một tổ chức thiện nguyện để mọi người có cùng một chí hướng làm việc thiện nguyện giúp người, giúp xã hội là một điều rất đáng khuyến khích và hoan nghênh.

Là một tổ chức thiện nguyện ở Mỹ với giấy tờ được miễn thuế từ sở thuế, bản thân bạn và những người trong ban điều hành có trách nhiệm làm theo đúng luật pháp. Có nghĩa là số tiền nhận được từ các cơ quan của chính phủ, các cơ quan từ thiện khác, hoặc từ các cá nhân chỉ được sử dụng cho công việc thiện nguyện chứ không phải cho quyền lợi cá nhân của ban chấp hành hoặc bất cứ thành viên thiện nguyện nào đó.

Mà để làm chuyện đó, tất cả những chi phí, những quyết định cho một đề án thiện nguyện nào đó được sự chấp nhận của ban điều hành, qua những buổi họp cần thiết để đưa đến quyết định chung. Tuy nhiên, một người trong ban điều hành cho người viết lá thư này biết là kể từ khi chấp nhận vào giữ chức vụ trong ban điều hành, những thu – chi của tổ chức thiện nguyện bạn là người duy nhất quyết định mà hoàn toàn không có một buổi họp nào để bàn thảo những dự án làm trong năm, cũng như chi phí nào cần phải trả trong năm, hầu có giấy tờ để khi bị sở thuế thanh tra (hoặc những người cho tiền) thì chứng minh với họ mọi chi phí đều cho công việc thiện nguyện chứ không phải là cho cá nhân.

Những tổ chức thiện nguyện người Việt, không ít thì nhiều bị tai tiếng về tiền bạc không rõ ràng. Phải chăng đây là tinh thần làm việc cẩu thả của người Việt mặc dù sống trong một xứ sở có luật pháp rõ ràng? Hay tại tinh thần không tôn trọng những người trong ban chấp hành nên chính cá nhân bạn chỉ mời họ vào ban chấp hành như là một hình thức đáp ứng đòi hỏi của sở thuế mà họ hoàn toàn không có ý kiến, bàn bạc về chi phí hay dự án của tổ chức thiện nguyện của bạn?

Ít nhất là tổ chức thiện nguyện của bạn đã trên 10 năm và nếu hơn 10 năm qua bạn là người duy nhất quyết định chi thu, đề án mà những người khác trong ban điều hành im lặng thì phải chăng những người đó im lặng trước việc làm của bạn và đồng tình để bạn tự quyết định? Thế sự kiểm soát để bạn không sử dụng đồng tiền của tổ chức thiện nguyện cho cá nhân được đặt ra như thế nào và có ai trong ban điều hành đặt ra vấn đề trên hay cho rằng tổ chức thiện nguyện này, bạn là người sáng lập nên có toàn quyền muốn làm gì thì làm, những người khác chỉ là bù nhìn?

Những người trong ban điều hành, tùy theo chức vụ, sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Và nếu bạn tự quyết định mà không hề tham khảo ý kiến của những người trong ban điều hành thì phải chăng bạn xem những người cộng tác với bạn là vô giá trị, bạn không tôn trọng những người cộng tác với bạn? Với cách làm việc trên thì giữa tổ chức từ thiện của bạn với tổ chức độc tài của đảng csvn có gì khác biệt? Hay bạn lại lý luận là khác biệt bởi bạn ở nơi có luật pháp rõ ràng? Xin thưa với bạn, đó cũng là sự ngụy biện. Bạn ở nơi có luật pháp rõ ràng nhưng quyết định của một tổ chức thiện nguyện không có sự tham khảo với những người cộng tác trong ban điều hành thì chính bạn đã xem luật pháp không có giá trị cũng giống như đảng csvn.

Sự so sánh này có lẽ là quá đáng nhưng nếu thực tế là vậy thì bạn cũng mượn đầu heo nấu cháo, mượn người khác đứng tên để làm theo đúng thủ tục pháp lý và mình thì vẫn độc quyền quyết định mà không tham khảo với những người trong ban điều hành. Đấy chính là cách quản trị của đảng csvn và nếu bạn sinh hoạt trong tinh thần đó thì bạn cũng giống như đảng csvn.

Dĩ nhiên bạn sẽ lý luận là nếu có họp ban chấp hành, có sự đồng ý để có giấy tờ chứng minh với nhân viên thanh tra thì ai chẳng làm được. Cũng giấy tờ chứng minh của buổi họp (giả) của ban chấp hành thì làm sao nhân viên thanh tra biết được. Đúng vậy. Nhân viên thanh tra chỉ dựa vào giấy tờ là hóa đơn (bạn cũng có thể làm hóa đơn giả), những quyết định của ban điều hành cho những dự án để phục vụ cái mục tiêu của tổ chức thiện nguyện. Bạn làm giả mọi thứ, nhân viên thanh tra sẽ không bao giờ biết nhưng chính bản thân bạn biết điều đó. Và như thế, chính bạn đã không tôn trọng chính mình thì có lẽ, lá thư này cũng sẽ vô giá trị đối với bạn.

Tuy nhiên, lá thư này có giá trị đối với những ai quan tâm về nhân cách, về con người, về sự tôn trọng trong sinh hoạt cho dù đó là sinh hoạt thuộc loại “ăn cơm nhà, vác ngà voi” để luôn luôn có cách làm việc sòng phẳng, dân chủ, và tôn trọng người làm việc chung với chính mình. Đó là điểm khởi đầu cho một nước Việt mới. Đó là điểm khởi đầu ở chính bản thân của mỗi người chứ không phải ở cái cơ chế dân chủ mà chính bạn đang sống trong đó. Sống trong một cơ chế dân chủ mà không tuân thủ luật lệ, trái lại tìm đủ mọi cách để lách luật thì đó chỉ là một hình thức dân chủ trá hình, dân chủ giả hiệu và chính bạn là người sống dân chủ giả. Bạn không thực hiện tinh thần Nhân Chủ Dân Chủ.

Trần Thị Lan Anh

Tháng 7 năm 2019 (Việt Lịch 4898)