Theo lệ thường, một quốc gia thành lập hay sau một cuộc cách mạng thay đổi thể chế thì nhu cầu một hiến pháp (HP) mới cần có để ổn định sinh hoạt xã hội. Do đó một Quốc Hội Lập Hiến (QHLH) được thành lập để soạn thảo hiến pháp. Quốc Hội Lập Hiến sẽ do các thành phần đại diện quốc dân tham dự và biểu quyết.

Khó khăn của QHLH là phải thực hiện trong một thời gian ngắn vì nếu kéo dài thì quốc gia sẽ dễ rơi vào hỗn loạn và tạo cơ hội cho một chế độ độc tài xuất hiện hay sự phân hóa sẽ đưa quốc gia đến chỗ phân chia, xung đột (thí dụ: Lybia, Sudan). Nếu HP thiếu sót thì rất khó sửa đổi vì sự tu chính HP rất khó khăn một khi đã thành hình.

Trong trường hợp VN, những người Việt hải ngoại quan tâm đến tình hình VN đã có thiện chí đi tìm một HP cho VN trong tương lai hậu cộng sản. Điều kiện thuận lợi là thời gian và phương tiện cho phép người Việt hải ngoại không bị áp lực của chế độ CS chi phối và sự nghiên cứu cũng như thảo luận về các chi tiết của một HP có thể thu thập từ các kinh nghiệm, mô hình sẵn có của các quốc gia dân chủ trên thế giới. Điều kiện bất lợi là thiếu sự tham dự của đại đa số người dân trong nước, nhất là về khía cạnh luật pháp, sự hiểu biết và tham dự.

Khi nhân loại bước vào ngưỡng của của thế kỷ 21, các phương tiện truyền thông như điện thoại cá nhân, internet, khoa học, kỹ thuật, y khoa, môi sinh, thương mại…thay đổi rất nhanh trên toàn cầu. Trong khi đó sự thay đổi về luật pháp rất khó khăn và chậm chạp (xem các tài liệu phán quyết của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ về môi sinh, phá thai, phát minh, truyền giống: genetic modifier, clone…).

Sự khuynh đảo của khoa học, kỹ thuật qua các đại công ty, đại kỹ nghệ (oil, technologies, pharmaceutical companies, news media, entertainment, financial institutes …)  càng xâm nhập và ảnh hưởng đến sự quyết định của mỗi cá nhân trong đời sống hàng ngày. Nguy cơ của người máy nhân tạo (robot, artificial intelligent) có thể làm biến chất khiến con người trở thành vong thân, vong bản. (xem Team Human, Douglas Rushkoff)

Vậy sự soạn thảo HP cho VN dựa theo các HP sẵn có trên thế giới có giá trị gì khi các quốc gia mà chúng ta đang muốn VN (mới) noi theo cũng đang lúng túng trước những thay đổi của nhân loại?  Có thể nào chúng ta chạy theo những cái phế bỏ của thiên hạ? Tại sao chúng ta lại bỏ qua cơ hội nhảy vọt để bắt kịp thế giới để khởi đầu một nước Việt mới?

HP của VN mới là nền tảng để xây dựng lại nước Việt , chúng ta không thể coi nhẹ bằng cách cóp nhặt, sửa đổi qua loa và gọi đó là đóng góp. “Thiện chí cộng với sự ngu xuẩn là phá hoại”.

HP của một VN mới sẽ quy định “hạnh phúc” của người dân theo tiêu chuẩn nào? Chỉ số GDP (sản lượng quốc gia như Mỹ và Tây Âu) hay “chỉ số hạnh phúc” (mức độ hài lòng của người dân trong cuộc sống như Bhutan, các nước Bắc Âu)?

HP của một VN mới sẽ quy định sự “bình đẳng” (equality) của người dân như thế nào? Khi những dân tộc thiểu số của miền cao nguyên VN chưa có được lên tiếng nói?

HP của một VN mới sẽ quy định “sự thực” sẽ như thế nào? Tuyên thệ (take the oath)  trước một thượng đế là một đấng vô hình hay Chúa, Phật, Mohammed… hay kinh Thánh , kinh Bát Nhã, kinh Koran?

Đó là chưa nói đến Dân chủ, Độc lập, nhân quyền… theo định nghĩa nào? Của Mỹ, Pháp, Đức, Na-uy… hay kiểu Trung Hoa với những đặc tính Trung Hoa theo giải thích của đảng CS. (Xem China’s Dream. Kerry Brown).

Chúc bạn thành công.

TCL

2-2019 (Việt Lịch 4898)