Bạn thân

Hôm nay chúng ta nói về câu chuyện quyền lợi cá nhân. Đây là câu chuyện rất là phức tạp. Tuy nhiên, trong phạm vi của lá thư này, chúng ta cùng nhau cố gắng tìm hiểu vấn đề trong một cái nhìn thực tế và giản dị.

Quyền lợi cá nhân luôn luôn dính liền với cuộc sống của chúng ta bởi đó chính là điểm tiến hóa của con người và xã hội. Nếu quyền lợi cá nhân không có thì chẳng ai muốn làm chuyện gì cả. Vì quyền lợi cá nhân, chúng ta phải cố gắng tìm việc làm để tạo ra đồng tiền nuôi chính mình và gia đình mình. Vì quyền lợi cá nhân, chúng ta cố gắng sáng chế ra sản phẩm để phục vụ cho chính mình và phục vụ cho nhân loại để cùng nhau tiến hóa. Vì quyền lợi cá nhân, chúng ta cố gắng học hỏi từ nhiều người để chúng ta trở thành một con người tốt hơn, có lợi ích cho xã hội.

Quyền lợi cá nhân cũng nên hiểu là quyền lợi của một công ty bởi công ty được hình thành từ cá nhân mà ra, quyết định từ cá nhân mà ra cho dù công ty đó thuộc dạng một tập đoàn với nhiều người bỏ vốn vào. Câu hỏi đặt ra là khi nào vượt qua ngưỡng cửa quyền lợi cá nhân?

Gần đây câu chuyện facebook chia sẻ dữ kiện của người xử dụng facebook cho Netflix, Spotify và một số công ty kỹ thuật cao làm cho mọi người rất quan tâm. Phải chăng quyền lợi cá nhân đã đi quá hạn? Facebook càng ngày càng đặt quyền lợi cá nhân của công ty lên trên quyền lợi của Con Người. Có nghĩa là vì tiền quảng cáo, facebook sẵn sàng chấp nhận những quảng cáo thông tin giả trong cuộc bầu cử của Mỹ năm 2016. Vì tiền quảng cáo, facebook sẵn sàng đàn áp tiếng nói của sự thật bằng cách xóa những thông tin thật về nhà cầm quyền VN khi lực lượng 47, bò đỏ đông như quân Nguyên trên mạng để báo cáo với facebook và facebook không có đủ khả năng để phân biệt đâu là thật, đâu là giả — để rồi sẵn sàng dập đi những sự thật, cướp đi lấy quyền tự do ngôn luận của Con Người.

Hình như khi cá nhân đã giàu có thì họ lại càng muốn giàu có hơn và không biết thế nào gọi là đủ. Facebook, google hoặc một số công ty khác cũng đều vì quyền lợi của cá nhân (công ty) để sẵn sàng cộng tác với tất cả các bạo quyền trên thế giới hầu bóp chết quyền tự do của Con Người. Chưa kể chia sẻ tin tức của người tiêu dùng mà không có sự đồng ý của người tiêu dùng là một hành động ăn cắp. Dĩ nhiên sẽ có người lý luận là facebook cho bạn một phương tiện thì họ có quyền lấy dữ kiện của bạn để trao đổi với người khác. Đây cũng là sự công bằng bởi đâu có chuyện gì gọi là miễn phí trong thương mại được. Đây là lý luận hoàn toàn sai lầm mà không nhìn vấn đề ở dạng rộng lớn hơn.

Facebook tạo điều kiện cho mọi người tham gia mà không cần trả tiền và ngược lại facebook nhận được tiền quảng cáo bởi với con số triệu người tham gia facebook thì quảng cáo sẽ hiệu quả hơn. Nếu không có nhiều người tham gia facebook thì quảng cáo sẽ không hiệu quả. Mà muốn có nhiều người tham gia facebook thì cách duy nhất là cho mọi người sử dụng không tốn tiền. Vậy thì sự tham gia của mọi người trên facebook đã tạo cơ hội cho facebook có nhiều tiền quảng cáo hơn. Đây là sự công bằng. Nhưng sự công bằng đối với facebook vẫn chưa đủ, họ sẵn sàng thu lượm những dữ kiện cá nhân của bạn để họ trao đổi với những công ty khác cho quyền lợi của chính facebook và quyền lợi của những công ty khác. Vậy thì phần này facebook có trả tiền cho bạn hay không? Hoàn toàn không. Vậy thì hành động công ty facebook chia sẻ dữ kiện của bạn là hành động ăn cắp, thực sự là ăn cắp chứ chẳng còn từ ngữ nào khác hơn để diễn tả hành động này.

Như đã nói với bạn ở đầu lá thư, quyền lợi cá nhân rất quan trọng nhưng có giới hạn của nó. Khi mà quyền lợi đó đụng chạm đến quyền Con Người, hoặc ăn cắp dữ kiện cá nhân để buôn bán thì quyền lợi đó cần phải xét lại. Với những người bạn trẻ ở tương lai, mong rằng các bạn nên biết giới hạn của quyền lợi cá nhân để tạo điều kiện cho mọi người cùng tiến lên chứ không phải chỉ có mình còn người khác thì mặc kệ. Lối ứng xử của các công ty như facebook, google hay những công ty khác xem quyền lợi của công ty cao hơn quyền làm Con Người là lối ứng xử mạnh được yếu thua, lối ứng xử của thời đại ăn lông ở lỗ. Chúng ta đang bước vào thế kỷ thứ 21, không thể nào ứng xử như thời tiền sử của nhân loại.

Trần Thị Lan Anh

Tháng 12 năm 2018 (Việt Lịch 4897)