Người bạn trẻ Trần Huỳnh Duy Thức có ý định quy tụ các nhân tài về AI và Dịch Lý để mở con đường mới cho VN nhưng không thấy nói sẽ trả lương nhân viên hay tài trợ dự án ra sao vì đó là đường dài và rất tốn tiền chứ không phải cày cấy và chờ lúa chín. Không biết có tư bản quốc tế nào chú ý để tài trợ vì khoa học Tây phương không tin vào Dịch Lý.
Đây là đề tài rất lý thú để thảo luận vì Dịch Lý là môn học huyền bí Đông phương có từ ngàn năm và AI cũng như quantum computing là ngành học mới nhất của khoa học kỹ thuật Tây phương. Trước khi chống hay ủng hộ chúng ta cần tìm hiểu cả hai để biết những gì thuận hay nghịch giữa hai thế giới biết đâu có thể “hòa hợp hòa giải” qua thảo luận vòng tròn (chuyện cô Linh. Youtube)
A. Vấn nạn của loài người và đi tìm giải pháp
Hiện nay loài người đang đối diện các nguy cơ hủy diệt nền văn minh nhân loại vì thiên tai, bệnh dịch, ô nhiễm, khí hậu thay đổi cũng như nguy cơ chiến tranh nguyên tử hay các chứng bệnh lạ mà khoa học chưa biết nguyên do. Cung cấp thực phẩm cho dân số 8 tỷ còn tiếp tục gia tăng cũng là mối lo chung cho hòa bình thế giới. Khi khác biệt về chính kiến chưa có cơ hội giúp các nước ngồi lại với nhau để giải quyết các vấn nạn chung thì khoa học kỹ thuật mở đường tìm phương án đối phó. Hy vọng nếu có giải pháp sẽ thuyết phục các quốc gia hợp tác để tồn tại.
Thông minh nhân tạo (AI): Được biết đến như phần mềm (software) của máy điện toán có khả năng thu thập dữ kiện từ nhiều trung tâm tin tức (data center) qua nhiều lãnh vực, biên soạn và đưa ra đáp án. Sự xuất hiện của AI đến từ máy điện toán có bộ não (CPU) tính toán với vận tốc nhanh. Việc thành lập các trung tâm tin tức để lưu trữ tài liệu, tin tức đủ mọi ngành do con người thực hiện từ xưa đến nay. Cuối cùng là máy siêu điện toán (supercomputer) tuy rằng rất ít quốc gia có thể sản xuất.
Cũng như việc sản xuất tiền điện tử (bitcoin) đòi hỏi máy điện toán làm việc tối đa 24/7. Do đó, tiền điện tử và máy siêu điện toán tiêu thụ rất nhiều năng lượng điện nên chỉ có quốc gia giàu năng lượng mới có thể tham dự. Nhưng máy siêu điện toán vẫn còn khuyết điểm (chưa tìm ra kết quả hay chậm) nên khoa học gia hướng tới máy tính lượng tử (quantum computing).
Máy tính lượng tử: Trong khi máy điện toán (computer) và siêu điện toán (supercomputer) dựa trên tín hiệu 1 và 0 để xác định dữ kiện, thông tin và tồn trữ thì máy tính lượng tử có khả năng cao hơn, phức tạp hơn khi máy có thể đọc 0 với 0 , 1 với 1, 0 và 1 cùng một lúc và nhanh hơn siêu điện toán. Máy tính lượng tử có đặc tính chồng lên nhau (superposition: thực hiện 2 phương trình tìm kiếm khác nhau với nhiều bước (steps), nhiều cách nhận tin (entries) cho dù không theo thứ tự, nhận diện cấp số nhân (polynomial time) và khác biệt mã hóa (encryption) và rối loạn (entanglement: khi hai vật khác nhau A, B có liên hệ bạn, nếu vật A có thay đổi x thì B là bạn cũng có thay đổi x)
B. Bản thể luận
AI là phần mềm (software), quantum computing là phần cứng (hardware), cả hai đòi hỏi sự đóng góp của các chuyên viên có trình độ kỹ thuật cao qua các tầng (Đức tầng, Nghiệp tầng… xem Sinh Mệnh Tâm Lý của Lý Đông A). Nghiệp tầng có Sáng ý nghiệp là các nhà phát minh. Quyết đoán nghiệp là các nhà đầu tư, chủ tịch công ty quyết định thực hiện hay không tham dự. Thực hành nghiệp là các viên chức công ty được mướn để thi hành nhiệm vụ quản lý xí nghiệp, tạo sản phẩm. Nhưng trên Nghiệp tầng là Đức tầng chi phối Nghiệp tầng qua Lý tưởng tầng, Nhân cách tầng và Sinh mệnh tầng. Cả 3 hạng nhân sự của Nghiệp tầng có thể là hạng người có “lý tưởng” phục vụ xã hội. Hay có “nhân cách” để biết phân biệt, từ chối cái xấu, sai lầm, cám dỗ. Hoặc loại người bỏ trôi theo “sinh mệnh” để tai họa xảy ra và cho đó là số mạng.
C. Nhận thức luận
Cả AI và quantum computing đều là sản phẩm do con người tạo ra. Người tạo ra vì đam mê, muốn đóng góp cho nhân loại. Nhưng người dùng có thể xấu hay tốt như chúng ta đã thấy qua mạng xã hội. Như hiện nay các nhà sản xuất, công ty cung cấp dịch vụ đều tránh né trách nhiệm khi sản phẩm của họ bị kẻ xấu lợi dụng.
Tranh cãi trước quốc hội và tối cao pháp viện không có kết quả vì kỹ thuật tiến hóa nhanh và luật pháp chạy theo sau. Mặt khác khi kinh tế toàn cầu kéo các quốc gia trên thế giới đến với nhau qua kỹ thuật thì văn hóa đa dạng với trình độ quần chúng khác nhau gây nhiều trở ngại. Nhất là ảnh hưởng tôn giáo vẫn là nguy cơ xung đột. AI và quantum computing là máy móc, không tạo được lòng người (tình cảm) thì không hiểu tôn giáo để có thể ngăn chận chiến tranh. Kẻ xấu (tuy ít) nhưng có động lực mạnh thúc đẩy hành động xáo trộn xã hội. Đa số quần chúng muốn sống yên bình nhưng thiếu lãnh đạo, tổ chức, phương pháp đối phó với kẻ phá hoại xã hội.
Thông Minh Nhân Tạo (AI) – Máy Tính Lượng Tử (Quantum computing) và Dịch Lý (P2)
Trần Công Lân
Tháng 5 năm 2025 (Việt lịch 4904)